سرویس ورزش مشرق _ ابتدای هفته جاری تیم ملی والیبال کشورمان موفق شد در مسابقات قهرمانی آسیا ۲۰۲۱ که در کشور ژاپن برگزار می‌شد، با اقتدار و در حالی که از ابتدا تا پایان مسابقات تنها یک ست در دیدار نیمه نهایی برابر چین از دست داد به عنوان قهرمانی این رقابت‌ها دست یابد.

تیم کشورمان با ترکیبی جوان و سرمربیگری بهروز عطایی موفق شد در دیدار نهایی ژاپن میزبان را با نتیجه ۳-۰ شکست دهد تا انتقام دو باخت تلخ ۳-۱ در لیگ ملت‌ها و ۳-۲ در مرحله گروهی المپیک توکیو را از رقیب دیرینه بگیرد.

اگرچه تیم ژاپن بدون بازیکنان سرشناسی نظیر نیشیدا و شیمیزو به این مسابقات آمده بودند اما در تیم ایران نیز ستارگانی نظیر معروف، موسوی و غفور در ترکیب تیم حضور نداشتند تا با درخشش بازیکنان جوانی نظیر صابر کاظمی در پست پشت خط زن که در پایان نیز بهترین بازیکن مسابقات لقب گرفت یکبار دیگر خود را به عنوان قدرت نخست والیبال قاره آسیا معرفی کند.

قهرمانی و عملکرد فنی بسیار مطلوب نسل جوان والیبالیست‌های کشورمان که توسط یک سرمربی ایرانی هدایت می‌شدند باعث شد تا تلخی افت و ناکامی‌های چند سال اخیر والیبال پس از دوره طلایی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ اندکی به فراموشی سپرده شود و علاقه مندان به والیبال در کشورمان به آینده تیم فعلی امید زیادی داشته باشند.

افت فاحش والیبال پس از دوره ولاسکو_کوواچ

اگرچه افراد بسیار زیادی در سطوح مختلف مدیریت و استعدادیابی والیبال از ابتدای دهه ۸۰ شمسی در اوج گیری این رشته ورزشی در کشورمان نقش داشته‌اند، اما همواره کارشناسان خولیو ولاسکو سرمربی آرژانتینی که در سال ۲۰۱۱ هدایت تیم ملی کشورمان را بر عهده گرفت را معمار والیبال نوین ایران می‌دانند.

ولاسکو کار خود را با نظم دهی و مدیریت صحیح تیم و روانشناسی فوق العاده در ارتباط با بازیکنان تیم ملی آغاز کرد که نخستین نتیجه آن قهرمانی در آسیا با اختلاف فاحش فنی نسبت به رقبای سنتی بود. در ادامه ولاسکو و تیمش موفق شدند نخستین بار سهمیه حضور در لیگ جهانی والیبال را به دست آورند و در اولین حضور خود در این رقابت ها در سال ۲۰۱۲ بازیهای جذابی را در برابر چشمان هواداران ایرانی در سالن ارائه کنند و ولاسکو این پیام را به بازیکنان ایرانی منتقل کرد که میان آنها و رقبای قدر خارجی اختلاف زیادی وجود ندارد.

به هر ترتیب ولاسکو با میراث ارزشمندی که برای والیبال کشورمان بر جا گذاشته بود در سال ۲۰۱۴ تصمیم به جدایی و بر عهده گرفتن هدایت تیم والیبال کشور زادگاهش، آرژانتین گرفت و با مشورت خود وی، اسلوبودان کوواچ سرمربی صربستانی که سابقه قهرمانی المپیک با تیم کشورش در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی را داشت به عنوان مربی جدید تیم ملی ایران انتخاب شد.

شروع کوواچ با تیم ایران رویایی بود و در بهترین عملکرد تاریخ والیبال کشورمان در رقابت‌های بین المللی، در لیگ جهانی ۲۰۱۴ و در شرایطی که در این مسابقات ۳ بار موفق به شکست برزیل، پرافتخارترین تیم والیبال دنیا شدیم در نهایت به عنوان چهارمی مسابقات دست یافتیم.

در رقابت‌های قهرمانی جهان در همین سال نیز تیم ایران نمایشی درخشان داشت و در حالی که با کمی چاشنی شانس می توانست در جمع ۴ تیم این مسابقات نیز قرار بگیرد با نتیجه ۳-۲ مغلوب لهستان شد و در نهایت به عنوان ششمی جهان رسید. این مسابقات آغاز اختلافات میان کوواچ با برخی بازیکنان بزرگ تیم بود که در نهایت منجر به ناکامی در لیگ جهانی سال بعد و هشتم شدن در مسابقات جام جهانی ۲۰۱۵ شد و در نهایت این مربی صرب از هدایت تیم کشورمان برکنار شد.

پس از برکناری کوواچ، رائول لوزانو آرژانتینی به عنوان سرمربی تیم والیبال ایران انتخاب شد؛ لوزانو اگرچه با تیم ایران موفق به صعود به المپیک ۲۰۱۶ ریو شد اما عملکرد تیم ایران در این مسابقات و البته لیگ جهانی ۲۰۱۶ با انتقادات شدید کارشناسان همراه شد تا پس از المپیک ریو و حذف در مرحله یک چهارم نهایی، این سرمربی به همکاری خود با ایران پایان دهد.

پس از لوزانو، فدراسیون ایران با ایگور کولاکوویچ مربی اهل مونته نگرو به توافق رسید؛ انتخابی که بر خلاف لوزانو حتی سرمربی مشهور با سابقه هدایت تیم‌های بزرگ نیز نبود و از ابتدا بسیاری از کارشناسان و حتی در مواردی گزارشگران برجسته والیبال با وی دچار اختلاف و جنگ لفظی شدید شوند.

کولاکوویچ کار خود را با لیگ جهانی ۲۰۱۷ و عنوان نا امید کننده یازدهمی آغاز کرد و در مسابقات قهرمانی آسیا ۲۰۱۷ نیز که تیم ایران بدون بازیکنان اصلی خود وارد این مسابقات شده بود به عنوان پنجمی رسید.

ایران با هدایت کولاکوویچ در دو دوره مسابقات لیگ ملت ها (فرمت جدید لیگ جهانی سابق) به عنوان دهمی و پنجمی رسید اما سرانجام در مسابقات قهرمانی آسیا ۲۰۱۹ در دیدار نهایی موفق به شکست ۳-۰ استرالیا و کسب جواز حضور در المپیک شد. پس از اینکه به دلیل شیوع بیماری کرونا مسابقات المپیک توکیو یک سال به تعویق افتاد فدراسیون والیبال ایران تصمیم به قطع همکاری با کولاکوویچ گرفت و چند ماه پیش از آغاز مسابقات المپیک تابستان اخیر، هدایت این تیم را به ولادیمیر آلکنو روسی سپرد در حالی که وی به هیچ عنوان فرصت کافی برای شناخت و انتقال اندیشه‌های خود به تیم ایران را نداشت، بلافاصله باید در دو رویداد مهم لیگ ملت های ۲۰۲۱ و المپیک توکیو حضور پیدا می کرد که نتیجه این انتخاب اشتباه و نداشتن زمان کافی برای مربی خارجی جدید، عملکرد ضعیف در هر دو رقابت و حتی ناکامی در برابر رقیب آسیایی یعنی ژاپن بود.

مسئولان فدراسیون والیبال، بلافاصله پس از پایان المپیک توکیو هدایت تیم ملی را به بهروز عطایی مربی با سابقه ایرانی سپردند و دیگر اشتباه انتخاب عجولانه سرمربی خارجی در زمان کوتاه تا یک رویداد مهم را تکرار نکردند؛ نتیجه این اقدام مثبت و اعتماد به دانش فنی مربی داخلی، قهرمانی مقتدرانه آن هم در خاک ژاپن بود تا انتقام دو شکست در رقابت های قبلی از این کشور گرفته شود.

به هر ترتیب تعیین سرنوشت کادرفنی و آینده والیبال کشورمان در دستان مسئولین مربوطه در فدراسیون این رشته است؛ اما آنچه که از تجارب گذشته به دست آمده است نشان می‌دهد که راه پیشرفت والیبال ایران یکی از ۲ گزینه زیر خواهد بود:

_ اعتماد به کادر فنی فعلی و دانش مربی ایرانی برای ادامه مسیر و داشتن زمان کافی تا رقابت‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس.

_ انتخاب یک مربی توانمند و مشهور خارجی، حداقل در سطح افرادی نظیر برناردو رزنده مربی برزیلی یا آندره آناستازی که سالها به دنبال استخدام وی بودیم؛ نه اینکه یک مربی درجه ۲ خارجی تنها چند ماه پیش از رقابت های جهانی یا المپیک انتخاب شده و بلافاصله پس از کسب نتیجه ضعیف مشابه نفرات قبلی از کار برکنار شود.

البته داورزنی امروز در گفتگویی تلویحا از ادامه کار با مربی ایرانی صحبت کرد و گفت: قطعا این مسابقات سنگ محکی بود که بتوانیم وضعیت مربیان وطنی را در این سطح بررسی کنیم. در هفته های آتی جلسات کارشناسی خواهیم داشت ولی به احتمال زیاد این شرایط را فراهم خواهیم کرد تا برای مسابقات لیگ و قهرمانی جهان سال آینده از کادر ایرانی استفاده کنیم. 

رئیس فدراسیون والیبال خاطرنشان کرد: در سال ۲۰۱۱ با ولاسکو برای اولین بار قهرمان آسیا شدیم. این تیمی بود که در المپیک ۳ الی ۴ بازیکن آن بودند. در این مسابقات ترکیب تیم کاملا جوان شده بود. بلندقدترین و جوان ترین تیم رقابت‌های قهرمانی آسیا بودیم. امیدواری ما هم برای کسب قهرمانی جهان و المپیک بیشتر شد. این تیم قطعا با کسب تجارب بیشتر و رفع نواقص خود جزء بهترین ها خواهد بود.